ENSCHEDE – De fans en spelers van FC Twente weten het niet, maar Steve McClaren bracht de afgelopen maanden meer tijd in Nederland door dan alleen de opgemerkte bezoekjes aan wedstrijden van FC Twente. De 50-jarige Engelsman sprak met zijn Britse bevlogenheid volle zalen met Nederlandse trainers toe. En iedere prof- en amateurcoach die McClaren meemaakte, is tot op de dag van vandaag vol vuur door zijn verhalen en zijn visie. Psychologie van de bovenste plank, doorspekt met anekdotes en momenten uit zijn eigen loopbaan. Goede en slechte. McClaren loopt niet weg voor zijn eigen missers zoals bij Wolfsburg en Nottingham Forest. Ze hebben hem, vertelt hij terug in Nederland, alleen maar sterker gemaakt.
Toen hij bij Manchester United, als coach naast Alex Ferguson, vroeg in het seizoen eens heibel in de spelersgroep bespeurde en de trainingen wat stroever liepen, besloot hij het kantoor van de Schot binnen te gaan en zijn hulp in te roepen om de boel op orde te krijgen. Het antwoord dat hij van ‘Fergie’ kreeg, is hem altijd bijgebleven. „Donder op, klim in die ‘fucking helicopter’ en maak een plan voor het hele seizoen. De strijd om de titel barst pas in de laatste vijf weken los…”
Het lijkt een blauwdruk voor het huidige FC Twente. McClaren in de rol van Ferguson. De man die van bovenaf alles overziet, de rust bewaart en zijn assistenten Alfred Schreuder, Youri Mulder en Boudewijn Pahlplatz alle vrijheid geeft. En in die laatste vijf weken mag het dan van hem gebeuren.
Het materiaal is er bij FC Twente om opnieuw de Champions League te halen. Het is zijn grootste drijfveer geweest om terug te keren. McClaren onthult: „Dat ik afgelopen zomer hier niet ben teruggekomen als trainer is mijn grootste fout geweest.” Bij Nottingham Forest zag hij wat er met een coach gebeurt als de kwaliteit op het veld ontbreekt. McClaren zag dat hij aan een kansloos avontuur bezig was. Er was tegen alle afspraken in geen ambitie, geen geld en geen elftal.
McClaren: „Je kent het verhaal van de chickenshit en de chickensalad, van de kippenstront en kipsalade? Bij een basketbalwedstrijd moest een Engelse coach tegen een ploeg met een Amerikaanse coach. De Engelse coach zag je elke seconde als een gek langs de kant tekeergaan. Die Amerikaan zat rustig achterover en riep op een gegeven moment die Engelsman bij hem. „He boy! Boy, kom eens hier. Luister nu eens, je kan wel op en neer springen en schreeuwen, maar van chickenshit maak je geen chickensalad…”
McClaren zit vol zelfspot en is daardoor toegankelijk voor de mensen om hem heen. Hij kijkt ernaar uit om met de mannen die botsten met zijn voorganger, de draad weer op te pakken. Schreuder is binnen de technische staf een gedreven trainer. Mulder durft zijn eigen mening uit te dragen. „Ik hoef geen mensen naast me die ’ja’ en ’amen’ zeggen. Ik wil gasten die feedback geven en eerlijk zijn. Weet je wat ik in mijn eerste periode bij Twente zo mooi vond? De meningen over opstellingen en tactiek. Zei ik tegen de ene assistent: wie zetten we in de spits? En hoe gaat het middenveld eruitzien? En tegen mijn andere assistent: En hoe wil jij de voorhoede hebben? Daarna ging ik er een nachtje over slapen.”
Het op scherp zetten van zijn spelers en zijn staf beschouwt McClaren langzamerhand als een van zijn grootste gaven. In de uren voor de kampioenswedstrijd tegen NAC destijds had de Engelsman een korte film laten maken met actiebeelden van de Twente-spelers en de peptalk uit de legendarische film ‘Any given Sunday’ met Al Pacino als coach in de hoofdrol. Het was een adembenemende presentatie voor de hele selectie. Een meesterzet, zo bleek. Bij Theo Janssen gierde de adrenaline door het lichaam. „Boss”, zei Janssen tegen McClaren in het Engels, „we will never lose this game.”
Spelers en trainers in de Grolsch Veste, inclusief Joop Munsterman, hunkeren weer naar die vormen van gedrevenheid en het Engelse enthousiasme. Maar ook naar McClarens ontspannen manier van wedstrijden benaderen. Van Bill Beswick, de sportpsycholoog die door McClaren in zijn succesjaren bij Twente werd geïntroduceerd, stak hij zelf vroeg in zijn trainersloopbaan ook het een en ander op. De Nederlandse coaches die hij onlangs toesprak, weten inmiddels hoe hij met Middlesbrough de beker won. „In de aanloop naar de Cupfinal in Engeland tegen Bolton Wanderers zei ik dat we de hele week fanatiek gingen trainen om messcherp voor de dag te komen op Wembley. ‘No boss’, zei Beswick. ‘Laten we maandag gaan fitnessen, dinsdag een makkelijke training doen en woensdag gaan tennissen.’ Ik zei: ‘What? Play fucking tennis? Voor een bekerfinale?’ Maar we gingen tennissen, hoor. Vrijdag nog even getraind. Bolton, onze tegenstander, had heel de week als een beest getraind. Maar op zaterdag stonden we in de finale na vijf minuten al met 2-0 voor…”
McClaren weet dat hij een risico neemt door voor de tweede maal bij dezelfde club in dienst te treden. Wat kan hij nog winnen bij FC Twente, dat onder zijn leiding landskampioen werd en de Champions League binnenfietste. De Engelsman: „Precies die vraag stelde ik aan Alex Ferguson toen hij al zoveel keer kampioen was geworden. Weet je wat zijn antwoord was? ‘Je kan nóg een keer kampioen worden. En nog een keer en nóg een keer. Titels vervelen nooit. Daar wil je er altijd meer van’. Daarom ben ik terug hier.”
Het risico is volgens hem bovendien niet zo groot. „We kennen elkaar al, hè. Dat is een groot voordeel. We, de trainers, het bestuur, ik, we weten allemaal wat we willen. We zijn drie jaar geleden aan iets begonnen en iedereen kent mijn filosofie. Die past bij de visie van de club. Destijds had ik zes maanden nodig om alles te observeren en me eigen te maken. Hoeft nu niet meer. Het belangrijkste blijft het elftal. Daar zijn grote voetballers uit verdwenen. Ruiz, Nkufo, Perez. Maar ik zie ook Brama hier nog lopen, Luuk de Jong, Wisgerhof, Boschker. En er zijn nieuwe talenten bij zoals Chadli, John, Fer.”
„Ik heb gehoord dat ik geen jeugd zou willen inpassen en om aankopen zou vragen.” Lachend: „Ik heb net aan Aldo (van der Laan, bestuurslid, red.) gevraagd of hij een blanco chequeboek kan achterlaten in mijn kantoor voor wat nieuwe spelers. Nee, ik weet heel goed dat Twente een club is die spelers wil ontwikkelen. Jeugd blijft hier de kans krijgen. Als iemand goed genoeg is, is hij oud genoeg. Alleen zeg ik er bij, kijk naar het elftal waarmee we kampioen werden. In die ploeg zat veel ervaring.”
McClaren zal in eigen land niet gauw meer onderdak vinden bij de topclubs. Het hoeft voor hem niet. Hij vindt de eredivisie ‘fenomenaal’ en een paradijs om in te werken. „Het is een geweldige competitie aan het worden. Ik ben dit seizoen een aantal keren hier geweest. Volgde het voetbal op de voet. Ik heb PSV met al zijn aankopen gezien. Ajax doet in de slotfase altijd mee om de titel. Gertjan Verbeek doet het fantastisch met AZ. Feyenoord is weer terug tussen de beste clubs en Vitesse komt er met de forse investeringen ook aan. Het wordt een waanzinnige tweede seizoenshelft.”
Vandaag zit hij al in het vliegtuig naar de Canarische Eilanden, waar het elftal gistermiddag al arriveerde. „Ik kan niet wachten om iedereen daar te zien, de nieuwe jongens te leren kennen en met iedereen te gaan kletsen. En als we terugkomen, wil ik het stadion weer zien met die rode zee aan fans. Want over FC Twente wordt nu ook in het buitenland gesproken. Ik sprak Engelsen die naar de Europa League-wedstrijd tegen Fulham waren geweest. Die waren diep onder de indruk van de sfeer hier. Het is ook een prachtige club.”
enige offer dat hij opnieuw moet maken is het gezinsleven. Zijn vrouw Kathryn en twee van zijn drie zonen blijven voorlopig in Engeland wonen. „De jongens moeten hun studie afmaken. Maar ze komen regelmatig hiernaartoe. Dat werkt goed.” Zijn oudste zoon is uiterst talentvol in het maken van video- en datapresentaties. McClaren werkte al eerder samen met hem. De wens om hem bij FC Twente te gebruiken is er nu ook.
