Het is morgen op de dag af een jaar geleden dat Hans van Breukelen (55) in stadion Galgenwaard zijn boek ’Winnen’ presenteerde. De rode draad – hoe ga je om met succes, teleurstelling en kritiek? – is gezien de keeperperikelen bij Oranje actueler dan ooit. „Maarten Stekelenburg krijgt door de blessure van Tim Krul eerder dan hijzelf verwachtte de kans om te laten zien dat hij de nummer één van Nederland is”, aldus Van Breukelen. De tegen Turkije gepasseerde doelman van Oranje was een van de 57 mensen die de ex-doelman voor ’Winnen’ interviewde. „Daardoor weet ik zeker dat hij met deze mentale opdoffer kan omgaan en sterker terugkomt.”
Na de reeks persoonlijke gesprekken trok Van Breukelen de conclusie. „Mentale kracht geeft altijd de doorslag.” Iets wat de Utrechter uit eigen ervaring eigenlijk wel wist, want de parallellen tussen ’Breuk’ en ’Steek’ zijn opvallend. Ook de oud-doelman van FC Utrecht, Nottingham Forest en PSV werd gepasseerd voor Oranje en keerde na één wedstrijd door een blessure van zijn concurrent (Joop Hiele) weer terug onder de lat. „In die periode werd ik van een geboren verliezer een gemaakte winnaar”, aldus Van Breukelen, die ruim een jaar later een hoofdrol speelde op het gewonnen EK van 1988.
„De wedstrijd en datum staan in mijn geheugen gegrift”, blikt Van Breukelen op verzoek terug op de dag dat Rinus Michels hem uit de basis knikkerde. „Nederland-Hongarije, 29 april 1987. Michels nam me – zoals hij zei – in bescherming en ik dacht dat er na mijn 29e interland nooit meer een 30e zou komen. Ik speelde slecht en werd de nationale Kop van Jut, helemaal na het bekende ’polletje’. In België verscheen een artikel met de kop ’Van Breukelen, geboren verliezer’ en zo voelde ik me ook. Ik was veel te gevoelig voor kritiek en ging daardoor nog slechter spelen. Haptonoom Ted Troost leerde me dat je karakters niet kunt veranderen, maar manieren van denken wel. Dat probeer ik via mijn boek ’Winnen’ ook te delen”, aldus de 73-voudig international.
Net als Stekelenburg heroverde Van Breukelen zijn basisplaats met een ’gelukje’. „In de voorbereiding op het nieuwe seizoen speelden we tegen België. Joop was geblesseerd en ik hield de nul. Het verdere verloop is bekend”, lacht ’Breuk’, die dat seizoen niet alleen Europees kampioen werd, maar ook de Europa Cup I, landstitel en KNVB-beker won met PSV.
In de discussie of Van Gaals keuze voor Krul tegen de Turken terecht was of niet, wil de oud-topdoelman zich niet mengen. „Op de stoel van de bondscoach gaan zitten, is niet verstandig, omdat je als buitenstaander bijvoorbeeld geen idee hebt hoe de keepers zich in de aanloop naar België en Turkije hebben gemanifesteerd. Louis kennende weet ik zeker dat de afwegingen zuiver zijn gemaakt. Stekelenburg speelde een prima wedstrijd met AS Roma tegen Inter, maar kende een ongelukkig EK. Maar wie haalde daar wel zijn WK-niveau? Van Gaal heeft een mening over het afgelopen EK, maakte de drie doelmannen bij Oranje nu twee keer een week mee en heeft daarnaar gehandeld.”
Waarbij er volgens hem een belangrijke rol is weggelegd voor keeperstrainer Frans Hoek. „Gezien zijn expertise vind ik het niet gek dat zijn stem zwaar weegt. Frans heeft een bijzondere filosofie en hecht veel waarde aan sterke punten van keepers die belangrijk zijn voor de speelwijze van het team. Zo werd er tegen de Turken mede voor Krul gekozen, omdat die meer in zijn zestienmetergebied zou heersen dan Stekelenburg.”
Dat de oud-keeper van Ajax vanavond tegen de Hongaren weer mag opdraven, staat voor Van Breukelen zo goed als vast. „Een nieuwe reserverol zou een klap voor Maarten zijn kop zijn. Al ben ik ervan overtuigd dat hij zó sterk is, dat hij zelfs dan terugkomt. Bij Ajax bewees hij hetzelfde nadat Marco van Basten hem passeerde ten faveure van Kenneth Vermeer en bondscoach Bert van Marwijk wél vertrouwen in hem hield bij Oranje.”
De weg naar succes gaat – zo staat volgens Van Breukelen wel vast – met vallen en opstaan. „Van de 57 geïnterviewden in mijn boek heeft bijna iedereen in een wak gezeten. Iedereen vindt Edwin van der Sar een topkeeper en terecht. Maar velen vergeten dat hij het bij Juventus en in de anonimiteit van Fulham ook heel zwaar heeft gehad. En wat te denken van Wesley Sneijder? Uitgerangeerd bij Real Madrid, maar een jaar later kampioen van Italië, bekerwinnaar en winnaar van de Champions League met Internazionale. Ik ben er zeker van dat je alleen de absolute top kunt halen als je ook de keerzijde van de medaille hebt gezien. Het is nu aan Stekelenburg om dat opnieuw te bewijzen.”
Lees ook: Oud-keeper Piet Schrijvers Het gaat erom hoe je reageert na je fout
